Bạn bị MỤN ? Bạn đã kiên trì sử dụng nhiều loại mỹ phẩm trị mụn nhưng vẫn không hết? Vậy thì có khả năng rất cao, mụn của bạn là MỤN NỘI TIẾT. Đừng hoang mang, ai ít nhất một lần trong đời cũng bị mụn nội tiết! Vì sao vậy?

MỤN NỘI TIẾT LÀ GÌ ?

Đúng như tên gọi, là loại Mụn do sự thay đổi hoặc sự rối loạn nội tiết (hormone) bên trong cơ thể gây ra.

Ngoài yếu tố nội tiết, có nhiều tác động khác từ bên ngoài cũng có thể gây ra mụn, bao gồm cả các yếu tố khách quan (khí hậu môi trường...) lẫn các yếu tố chủ quan (cách chăm sóc da, chế độ sinh hoạt...). Tham khảo thêm tại đây các lý do khiến bạn bị mụn. 

ĐẶC ĐIỂM CỦA MỤN NỘI TIẾT ?

-Có thể xuất hiện ở bất kì lứa tuổi nào, từ lúc cơ thể bắt đầu dậy thì cho đến độ tuổi ngoài 50. Vì thế có thể nói, ai ít nhất một lần trong đời cũng bị mụn nội tiết, bạn không phải là người duy nhất !

-Có thể xuất hiện ở cả Nam lẫn Nữ. Đặc biệt, giai đoạn dậy thì có khuynh hướng xuất hiện nhiều ở người nam (Mụn dậy thì), và giai đoạn sau dậy thì có khuynh hướng nhiều ở người nữ (Mụn người lớn).

-Có thể biểu hiện ra thành nhiều dạng mụn, từ mụn đầu trắng, đầu đen, đến mụn viêm đỏ, mụn mủ, mụn bọc ... (Tham khảo Cách phân biệt các loại mụn tại đây)

CÁC LOẠI HORMONE NÀO TRỰC TIẾP GÂY RA MỤN NỘI TIẾT ?

Các "hung thủ" chính liên quan đến Mụn Nội Tiết bao gồm: hormone nam tính Testosterone, 2 loại hormone nữ tính Progesterone & Estrogen, và hormoon hCG.

Các hormone này gây ra mụn bởi làm

• Tăng sự tiết dầu nhờn
• Tăng sự tắc nghẽn da chết ở lỗ chân lông
• Tăng khả năng viêm da
• Tăng sự phát sinh vi khuẩn mụn

CÁCH NHẬN BIẾT: MỤN NỘI TIẾT XUẤT HIỆN KHI NÀO ?

Có không ít giai đoạn khiến cho nội tiết trong cơ thể bị thay đổi hay rối loạn. Nếu chia theo giai đoạn phát sinh thì Mụn Nội Tiết có 2 loại chính:

• MỤN DẬY THÌ: Xuất hiện trong giai đoạn dậy thì. Thường xuất hiện vùng T-zone, và nam nhiều hơn nữ.
• MỤN NGƯỜI LỚN: Xuất hiện sau giai đoạn dậy thì (gồm các mục 2,3,4,5 bên dưới). Thường xuất hiện ở những vùng thấp của gương mặt như dưới má, quai hàm, cằm... . Và nữ bị nhiều hơn nam.

1/ GIAI ĐOẠN DẬY THÌ 

Nguyên nhân: do sự gia tăng mạnh của hormone nam tính Testosterone, giúp người nam và nữ hoàn thiện cơ thể.

2/ GIAI ĐOẠN VỪA SAU DẬY THÌ 

Nguyên nhân: do sự gia tăng của Testosterone dẫn đến mất cân bằng hệ hormone, sự gia tăng này chủ yếu sinh ra do chế độ sinh hoạt (stress, dùng thuốc...). Khoa học đã chứng minh có mối liên hệ giữa Stress và gia tăng mụn, vì Stress kích thích cơ thể tiết nhiều hormone Testosterone (nhiều sebum, hình thành da chết nhanh...)

3/ THỜI KỲ SẮP CÓ KINH NGUYỆT MỖI THÁNG 

Nguyên nhân: Sau khi trứng rụng, nội tiết tố nữ Progesterone bắt đầu tăng mạnh kích thích tiết nhiều dầu nhờn (sebum), nó đạt đỉnh điểm khoảng 1 tuần sau đó, và là nguyên nhân khiến các bạn nữ thường nổi mụn khoảng 1 tuần trước khi có kinh nguyệt. 

4/ GIAI ĐOẠN MANG THAI 

Nguyên nhân: Khi bạn thụ thai, lượng hormone nữ tính (Progesterone & Estrogen) trong cơ thể mẹ bầu tăng lên đột ngột, có thể nói đạt đến mức độ cao nhất trong suốt cuộc đời người phụ nữ. Cùng với sự tăng vọt đột biến của hormone hCG, điều này gây mất cân bằng hệ hormone. Sự mất cân bằng này được cho là nguyên nhân gây mụn, sạm da, rụng tóc trong thời kì mang thai. 

5/ GIAI ĐOẠN TIỀN MÃN KINH & MÃN KINH 

Phụ nữ chính thức bước vào giai đoạn mãn kinh khoảng 12 tháng sau kì kinh nguyệt cuối cùng. Trước đó, trong khoảng 35-50 tuổi là thời kì Tiền mãn kinh (độ tuổi này thay đổi tùy người). Trong thời kì này, lượng hormone nữ tính giảm mạnh, ngược với sự không thay đổi của hormone nam tính (tiêu biểu là Testosterone), điều này khiến hormone nam tính chiếm tầm ảnh hưởng ưu thế hơn, và đây được cho là nguyên nhân gây ra mụn. -Thông thường, để vượt qua những triệu chứng không mong muốn trong giai đoạn tiền mãn kinh này (nóng mặt, thay đổi tâm trạng, khô âm đạo, mất ham muốn...), nhiều phụ nữ sẽ tìm đến phương pháp trị liệu hormone (Hormone Replacement Therapy, còn gọi là HRT hay HT), giúp cân bằng lại lượng hormone nữ tính. Điều này cũng có thể giúp làm giảm tình trạng mụn nội tiết do mãn kinh. Tuy nhiên, đối với một số phụ nữ, trị liệu HRT lại cũng có thể là nguyên nhân gây ra mụn mãn kinh. 

CÁCH ĐIỀU TRỊ MỤN NỘI TIẾT

1. DÙNG MỸ PHẨM TRỊ MỤN

Trước tiên, nếu hỏi "Mỹ phẩm trị mụn có giúp thay đổi được nội tiết để hết mụn không?". Câu trả lời là: KHÔNG! Mỹ phẩm không có tác dụng điều chỉnh được nội tiết. Nếu vậy, "Có cần "Mỹ phẩm trị mụn" khi bị mụn nội tiết không ???" .  Câu trả lời lại là: RẤT CẦN ! Vì sao lại như vậy? 

Xin giải thích một cách đơn giản nhất để bạn hiểu: Nguyên nhân sâu xa gây mụn là do nội tiết tố rối loạn, chính sự rối loạn này kích thích cho sebum/dầu thừa đọng lại trong lỗ chân lông nhiều hơn, da chết tích tụ gây nghẹt lỗ chân lông nhanh hơn, da yếu và dễ bị viêm nhiễm hơn... và những điều này trực tiếp dẫn đến sự bùng phát của mụn. Do đó có thể nói, nguyên nhân sâu xa tuy là bên trong cơ thể (nội tiết), nhưng nó dẫn đến những nguyên nhân trực tiếp biểu hiện ra bên ngoài cơ thể, cụ thể là trên da (dầu nhờn, da chết, khả năng chống viêm của da...). Đó là lý do vì sao khi bị Mụn Nội Tiết, bạn phải "dẹp loạn cả THÙ TRONG lẫn GIẶC NGOÀI". Và mỹ phẩm trị mụn chính là vũ khí đắc lực giúp bạn tiêu diệt "giặc ngoài".

Có nhiều thành phần hữu hiệu trong việc sát khuẩn mụn và chống viêm da, gồm các thành phần thiên nhiên như Tea Tree, Lavender, và một số loại thảo mộc khác..., cũng như các thành phần tổng hợp trị mụn phổ biến như BHA (Salicylic acid), Retinol, Benzoyl peroxide,... Nguyên tắc quan trọng mà bạn cần nhớ khi chọn sản phẩm trị mụn đó là: Không phải cứ thành phần càng mạnh thì càng tốt cho da mụn, mà tùy vào tình trạng mụn để chọn loại thích hợp. Do đó, hãy dựa theo các mức độ biểu hiện ra bên ngoài của mụn nội tiết mà chọn sản phẩm thích hợp (vd như: mụn nội tiết mà bạn gặp đang là mụn đầu trắng, mụn viêm đỏ, hay mụn bọc v.v.v...). Đây là HƯỚNG DẪN CHI TIẾT CÁC ĐIỀU TRỊ TỪNG LOẠI MỤN ĐÓ.

Ngòa ra, MỸ PHẨM CÓ TÍNH NĂNG CÂN BẰNG NỘI TIẾT có thể giúp KIỀM NHỜN: Các sản phẩm chứa thành phần Isoflavone (có tác dụng tương tự như hormoon nữ lành tính estrogen) hoặc các chiết xuất từ Soybean sẽ giúp bạn, ví dụ như Kem Sakura Revitalizing Cream này.

TRÁNH MỸ PHẨM GÌ ?

• Tránh các mỹ phẩm chứa Ethanol/ Ethyl alcohol/ Alcohol Denat./ Denatured Alcohol (thường gọi tắt là "alcohol"). Thành phần này giúp sát khuẩn, kiềm dầu (nên cũng hay gặp trong mỹ phẩm "oil-free"), tuy nhiên dùng thường xuyên khiến da bị khô rát mất nước (mất khả năng giữ ẩm) và mẫn cảm (dễ viêm). Không chỉ da nhờn, mà da khô thiếu ẩm cũng khiến mụn bộc phát.
• Tránh các mỹ phẩm chứa nhiều dầu, gây nghẽn và bí lỗ chân lông, dễ sinh mụn.
• Nhất thiết hãy tránh mỹ phẩm chứa Silicone/ siloxanes, vì các thành phần này còn gây bí da hơn cả dầu.

   
2. CÁC CÁCH KHÁC ĐỂ TRỊ MỤN NỘI TIẾT NGOÀI SỬ DỤNG MỸ PHẨM

Mỹ phẩm giúp bạn chống chọi với các yếu tố gây mụn từ ngoài da như dầu thừa, da chết, hoặc giúp tăng cường khả năng chống viêm da... Nhưng như ngay từ đầu có nói, những yếu tố này lại là hậu quả sinh ra từ việc nội tiết tố rối loạn, nên nếu không điều chỉnh nội tiết tố (nguyên nhân gốc rễ), thì sự ngăn chặn mụn nội tiết bằng mỹ phẩm sẽ không toàn diện. Tùy tình trạng mụn nội tiết,  tùy cơ địa, mà khi dùng mỹ phẩm trị mụn, có người hết hẳn (không cần trị liệu nội tiết), có người thấy cải thiện, nhưng cũng có người không thấy hiệu quả gì. Và đây là các cách khác (ngoài mỹ phẩm) mà bạn nên cân nhắc để điều trị mụn nội tiết:

CÁC PHƯƠNG PHÁP BẠN CÓ THỂ TỰ LÀM Ở NHÀ:

Thông qua chế độ ăn uống và ngủ nghỉ, bạn có thể giúp cơ thể thải bớt độc tố, hạn chế tình trạng tiết nhờn cũng như tăng cường khả năng chống viêm và chống mụn của da.

• Uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày để giúp cơ thể hoạt động tốt, thải độc tố, đảm bảo đủ độ ẩm cho da.
• Ăn ít chất dầu mỡ
• Ăn ít chất đường (đường là nguồn thức ăn tốt nuôi vi khuẩn, ngoài ra lượng đường trong máu cao còn khiến cơ thể tiết nhiều insulin, tăng cường sự bài tiết dầu nhờn của da)
• Bổ sung chất kẽm (zinc). Vd: thịt bò oyster, gà tây, cua... là các thực phẩm giàu kẽm.
• Bổ sung Vitamin A và E (cà rốt, các loại trái cây, rau củ...)
• Bổ sung Omega-3 (cá, trứng...)
• Bổ sung các chất có khả năng chống oxi hóa cao (quả bơ, hạt hạnh nhân, hạt óc chó...). Các chất này giúp tăng cường khả năng chống viêm da, giảm sự bùng phát của mụn.
• Ngoài ra, cần ngủ nghỉ điều độ, giúp cho cơ thể tránh được tình trạng bị STRESS.

CÁC PHƯƠNG PHÁP BẠN KHÔNG THỂ TỰ LÀM Ở NHÀ:

Các cách này thường liên quan đến việc điều trị bằng thuốc uống, và bạn phải đi khám bác sĩ trực tiếp để được cấp thuốc. Các loại thuốc được dùng phổ biến trong việc điều trị mụn nội tiết như:

• Thuốc có tính antiandrogens (hay còn gọi là testosterone blockers): là các loại thuốc có tác dụng ngăn chặn ảnh hưởng sinh học của các hormone nam tính hoặc làm giảm lượng hormone nam tính (như testosterone - nguyên nhân gây mụn nội tiết).
• Thuốc có khả năng tăng hormone nữ tính estrogen and progesterone : thường được dùng phổ biến là thuốc tránh thai dạng COC (= combination oral contraceptives, chứa cả estrogen and progesterone). Dĩ nhiên, điều này đòi hỏi việc người nữ cũng đang muốn tránh thai. Thuốc làm tăng hormone nữ tính, do đó cân bằng lại lượng hormone nam tính. Ở Mỹ, hiện chỉ có 3 loại thuốc tránh thai được FDA (cục quản lý thực phẩm & dược phẩm Hoa Kỳ) công nhận trong việc trị mụn là: Ortho Tri-Cyclen, Estrostep, và YAZ. Tuy nhiên, người dùng phải cẩn trọng vì việc dùng thuốc tránh thai có thể kéo theo các tác dụng phụ nguy hiểm như đau tim, máu đông, cao huyết áp hoặc một số bệnh về tâm lý...  (thông tin tham khảo từ website FDA)
• Thuốc có tính kháng sinh: thường dùng là thuốc kháng sinh. Tuy nhiên, cần lưu ý là thuốc kháng sinh tại nước ngoài như Mỹ và Nhật chỉ được kê toa khi đi khám bác sĩ, không thể mua tùy tiện ngoài hiệu thuốc như tại Việt Nam. Lạm dụng thuốc khác sinh dẫn đến những hậu quả khôn lường cho sức khỏe.